GIDA HARCAMALARI MAYIS AYINDA ÖZELLİKLE SEBZE FİYATLARINDA YAŞANAN DÜŞÜŞÜN ETKİSİYLE BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 1,45 ORANINDA AZALDI. ANCAK HARCAMALARDA YILIN İLK BEŞ AYINDA İSE YÜZDE 8,17 ORANINDA ARTIŞ KAYDEDİLDİ.

DÖRT KİŞİLİK BİR AİLENİN AYLIK ASGARİ GIDA HARCAMA TUTARI İSE MAYISTA 1.688 LİRA OLARAK HESAPLANDI.

ORTALAMA MEMUR MAAŞININ 2.683 LİRA OLDUĞU TÜRKİYE’DE DÖRT KİŞİLİK BİR AİLENİN İNSANİ GEÇİM TUTARI İSE 5 BİN LİRAYI AŞIYOR.

GIDA HARCAMALARINDAKİ ARTIŞA BAHAR MOLASI

Memur ailelerinin harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda harcamaları Mayıs ayında sebze fiyatlarında gözlenen mevsimlik düşüşün etkisiyle yüzde 1,45 oranında azalırken, dört kişilik bir ailenin aylık asgari gıda harcaması da 1.688 lira olarak gerçekleşti. Söz konusu ailenin insani geçim tutarı ise 5 bin lirayı aştı.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge Biriminin, gıda fiyatlarını ve yaşanan fiyat değişimlerinin vatandaşın bütçesine olan etkisini izlemek amacıyla her ay gerçekleştirdiği araştırmanın Mayıs ayına ilişkin sonuçları açıklandı. Birleşik Kamu İş’in gıda harcamaları endeksi, gıda maddelerinin TÜİK’in tüketici fiyatları endeksindeki ağırlıkları dikkate alınarak, aylık gıda harcaması tutarı ise memur ailelerinin aylık tüketim miktarları dikkate alınarak hesaplanıyor.

Birleşik Kamu-İş gıda fiyatları endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1,45 oranında azaldı. Bu azalışın ailelerin gıda toplam gıda harcamasına parasal katkısı ise 30 lira oldu. Nisan aşında 1,718 lira olarak gerçekleşen dört kişilik bir ailenin aylık olarak tükettiği gıda sepetinin değeri ise bir önceki aya göre 30 lira azalarak 1.718 liradan 1,688 liraya geriledi.

Meyve, sebze, et-balık, süt, süt ürünleri yumurta bal, ekmek-un ve unlu ürünler, kuru gıdalar, yağlar, kuruyemiş, alkolsüz içecekler ve diğer ürünlerden oluşan ve Nisan ayı için toplam 112 gıda maddesinin fiyatı derlenerek yapılan hesaplamaya göre, yılın ilk beş aylık dönemindeki ortalama artış ise yüzde 8,17 olarak gerçekleşti. Gıda fiyatlarında bu yıl Ocak ayında yüzde 5,5, Şubat ayında yüzde 2,2, Martta da yüzde 1,7, Nisanda ise 0,35 oranında artışlar yaşanmıştı.

Mayısta, meyve, süt ve süt ürünleri, et ve balık,  fiyatları artarken, sebze,  ekmek-un ve unlu ürünler, kuru gıdalarda ise fiyat düşüşü yaşandı.

MEYVE FİYATLARI

Meyve fiyatları Mayısta, bir önceki aya göre ortalama yüzde 6,95 oranında artış kaydetti. Erik, kayısı, kiraz, kavun, karpuz gibi pazarlarda ve manav tezgâhlarında yeni yeni gözükmeye başlayan meyvelerin ve armut, ayva gibi mevsimi geçen ürünlerin fiyat değişiminin dikkate alınmadığı çalışmaya göre meyve harcamalarında yılın ilk beş aylık döneminde ise yüzde 19,76 oranında artış kaydedildi.

Mayısta, meyve fiyatlarında yaşanan artışta elma, muz, limon kivi gibi meyvelerin fiyatlarında yaşanan artışlar belirleyici oldu.

SEBZE FİYATLARI

Sebze fiyatları ise Mayıs ayında da düşmeye devam etti. Mayısta yüzde 17,67 oranında azalan sebze harcamalarında yılın ilk beş aylık döneminde ise yüzde 22,01 oranında düşüş kaydedildi. Mayısta sebze fiyatlarının gerilemesinde sebze harcamaları içerisinde en büyük paya sahip bulunan domates, kuru soğan, patates, dolmalık biber gibi sebzelerin fiyatlarında mevsimlik nedenlerle yaşanan düşüşler belirleyici oldu.

DİĞER GIDA HARCAMALARI

Et ve balık grubu harcamaları ise Mayısta bir önceki aya göre sadece yüzde 0,07 oranında artış kaydetti. Mayısta koyun ve dana eti fiyatları bir önceki aya göre artarken, işlenmiş et ürünleri fiyatları ise düştü. Et ve balık grubu fiyatlarında Ocak-Mayıs döneminde ise yüzde 6,34 oranında artış gözlendi.

Araştırmaya göre Mayısta,süt ve süt ürünleri, yumurta-bal grubu fiyatları yüzde 2,38 oranında arttı. Bu artış özellikle bal ve beyaz peynir fiyatlarının yükselişinden kaynaklandı. Süt fiyatlarının azaldığı Mayıs ayında gruptaki diğer ürünlerin fiyatında ise kayda değer bir gelişme yaşanmadı. Söz konusu grupta Ocak-Mayıs döneminde ise yüzde 6,88 oranında artış gözlendi.

Mayısta, ekmek un ve unlu ürünler için yapılan harcamalarda ortalama yüzde 0,26 oranında düşüş yaşandı. Ancak yılbaşında özellikle ekmek fiyatlarına yapılan zammın etkisiyle aileler ekmek, un ve unlu ürün alımı için yapmak zorunda bulundukları harcamalar 2015 yılı sonuna göre yüzde 19,03 oranında yüksek seyrediyor.

Kuru gıda fiyatları da Mayısta bir önceki aya göre yüzde 0,7 oranında düşüş yaşanırken, yılın ilk beş aylık döneminde ise yüzde 28,57 oranında büyüme gözlendi. Mayısta kuruyemiş-cips ve alkolsüz içecek fiyatları değişmezken, işlenmiş gıdalardan oluşan diğer gıda grubunda ise yüzde 0,19 oranında fiyat artışı gözlendi.  Diğer gıdalar izin yapılan harcamalarda yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 20,77 oranında artış gözlendi.

AYLIK GIDA SEPETİ

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge biriminin,  dört kişilik bir kamu çalışanı ailesinin aylık gıda tüketimlerini mevsimlik değişimleriyle birlikte dikkate alarak belirlediği “aylık gıda sepeti”nin değeri ise Mayısta, 1.688 liraya geriledi. Özellikle sebze fiyatlarında mevsimlik nedenlerle yaşanan düşüş ailelerin bütçesinde  30 liralık bir rahatlamaya neden oldu. Aylık gıda sepeti geçen yılın sonunda ise 1.612 liraya, doluyordu. Gıda sepeti için harcanması gereken parada yılbaşından bu yana 66 liralık bir artış gözlendi.

Mayısta gıda sepetinde yer alan meyveler için ödenmesi gereken tutar 171 liradan 184 liraya yükselirken, sebzeler için ödenmesi gereken tutar 283 liradan 208 liraya indi. Et, işlenmiş et ürünleri ve balıkların bedeli 486 lira oldu. Süt ve süt ürünlerinin ile ekmek, un ve unlu mamuller için ödenmesi gereken tutar fazla değişmeyip 212 lira olurken, kuru gıda harcamaları 74 liradan, yağlar için yapılan harcamalar ise 57 liradan 71 liraya düştü. Alkolsüz içecekler için yapılan harcama 40 liraya inerken diğer gıdalar için yapılan harcamalar iseaylık harcamanın tutarı ise 207 liraya yükseldi.

Ağırlıklı olarak temel gıda maddelerinden oluşan Birleşik Kamu-İş, aylık gıda sepetindeve mevsimlik olmayan meyve ve sebzeler, alkollü içkiler, çikolata, dondurma, kuru yemiş ve benzeri birçok madde yer almıyor.

İNSANİ GEÇİM İÇİN 5 BİN LİRA GEREKİYOR

Eşlerden biri çalışmayan ve iki çocuk sahibi bir memur ailesinin evine ortalama memur maaşı üzerinden aylık olarak, aile ve çocuk yardımları ile 185 lira olan asgari geçim indirimiyle birlikte toplam 2 bin 683 lira, en düşük memur maaşı üzerinden hesaplandığında ise eve aylık 2 bin 323 lira giriyor.

Ortalama memur maaşı olan 2 bin 684 liranın 1.688 lirasının gıda harcamaları için kullanıldığı düşünüldüğünde, barınma, ev eşyası, sağlık, ulaştırma, eğlence ve kültür, eğitim ve diğer gereksinimler için ailenin elinde 996 liralık bir tutar kalıyor. Oysa  TÜİK’in Tüketici Fiyatları Endeksi’ni hesaplarken Türkiye geneli için esas aldığı 700 liralık kiranın yanı sıra elektrik, su, doğalgaz gibi zorunlu barınma harcamaları, ulaştırma harcamaları, telefon, internet gibi haberleşme harcamaları, giyim ve ayakkabı harcamaları, alkollü içki ve sigara harcamaları, eğitim harcamaları, dışarıda yenilen yemeklerle ilgili harcamalar ve diğer mal ve hizmetlere ilişkin harcamalar da bulunuyor.

Birleşik Kamu İş’in, üyeleri arasında anket yöntemiyle gerçekleştirdiği araştırma dört kişilik bir ailenin insani geçim için 5 bin lirayı geçiyor.

Aylık geliriyle gıda ve barınma gibi çok zorunlu harcamalarını karşılayamayan ailelerin, eğitim, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence ve kültür, eğitim ve diğer mal ve hizmetlerle ilgili gereksinimlerini ya borçlanarak ya diğer zorunlu harcamalarından kısarak ya da iki yöntemi birlikte kullanarak yapmak dışında bir seçeneği kalmıyor. Vatandaşın bütçe açığı her geçen ay biraz daha açılıyor. Bütçe açığı büyüyen çalışanların borçları da sürekli artıyor.

BORÇ ARTIYOR

Kamu çalışanlarının büyük bir bölümü yaşamını borçla çeviriyor.  Büyük bölümünü ücretlilerin kullandığı tüketici kredileri bu yılın ilk beş aylık döneminde 6,6 milyar lira daha artarak 312,8 milyar liraya çıktı. Tüketicilerin bankalara olan 77,8 milyar liralık kredi kartı borçlarının büyük bölümü de yine ücretlilere ait borçlardan oluşuyor.

Tüketici kredisi ve kredi kartlarından ayrı olarak özellikle maaş hesaplarıyla birlikte bankalar tarafından açılan kredili mevduat hesaplarının da çalışanlar için önemli bir borçlanma aracı haline geldiği gözleniyor.  BDDK’nın verilerine göre Mart 2016 sonu itibariyle vatandaşlar kredili mevduat hesaplarına 8,9 milyar lira borcu bulunuyor.

Büyük bölümü ücretlilere ait olan vatandaşların bankalara olan borçları 400 milyar lirayı buldu.

BİRLEŞİK KAMU İŞ 

MERKEZ YÖNETİM KURULU